ذیل عنایات و توجهات پروردگار عالمیان، اینک درسنامه ی «مسائل استدلال آماری» اثر زنده یاد محمدحسین تمدن جهرمی، در قالب این کتاب به زیور طبع درآمده و به حضور شما اساتید، دانشجویان، دانش پژوهان، محققان، تصمیم گیران و علاقمندان فارسی زبان علوم انسانی و علم آمار تقدیم می شود.
«سود بازرگان دریا، بیخطر ممکن نگردد
هرکه مقصودش تو باشی، تا نفس دارد بکوشد[1]»
اثر پیشرو نخستین بار در اسفندماه سال 1346 هجری خورشیدی به صورت پلی کپی منتشر شد و برای تدریس درس آمار در اختیار دانشجویان ترم دوم سال اول رشته ی علوم سياسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران قرار گرفت. البته در سالهای بعد درسنامه ی مزبور توسط نویسنده بازخوانی و به طور محدود ویرایش گردید، به طوری که ایشان 11 صفحه از مقدمه ی آنرا برای درج در کتاب مستطاب «گفتارهایی در زمینه روش علوم، اقتصاد، حقوق عمومی و فلسفه طبیعت» برگزیدند.
بر این اساس کتاب حاضر بر اساس مکتوباتی که به خط خود مؤلف اصلاح شدهاند، تنظیم گردیده که در بخش پیوست کتاب تصویر برخی از برگهای آن آورده شده است. همچنین در برخی موارد که کلمه ایی ناخوانا بود، تلاش شد تا آن ابهامِ مکشوف با مقابله خوانی نُسخه های گوناگون در دسترس برطرف شوند. همچنین در مواردی انگشتشمار نیز با هدف روانسازی متن، کلمهای در داخل کروشه اضافه شده است که انشاالله وافی به مقصود باشد.
«به غفلت بدادی ز دست آبِ پاک
چه چاره کنون جز تیمّم به خاک332»
بدین ترتیب درباره ی ویرایش صورتگرفته، اذعان میدارد که به منظور حفظ منظور و صدای نویسنده، مطابق روش مرسوم در انتشارات صومعه باقی، تنها حدودی از ویرایش که خود ایشان پذیرفته بودند، مثل جداسازی واژگان، قراردادن واژگان غیرفارسی در پاورقی، استفاده از برخی معادلهای فارسی و …، اعمال گردید.
«به سوگندگفتن که زر مغربیست
چه حاجت؟ محک خود بگوید که چیست304»
با اینحال باوجود تلاش دقیق و چندباره در مقابله خوانی، ممکن است خواننده همچنان در حروفچینی عبارات با اشکالی روبرو شود که مسئولیت آن متوجه اینجانب است و انشاءالله با یادآوری شما اعزّه ی محترم، در چاپ بعدی برطرف خواهد شد.
« وصال کعبه میسر نمیشود سعدی
مگر که راه بیایانِ پر خطر گیرند443»
هرچند اکنون جای خوشبختی است که کتاب «مسائل استدلال آماری» منتشر شده، اما دوباره زمزمه ی این پرسش در اندرون آدمی به گوش میرسد که به چه دلیل و علتی این نوع نوشته های فاخر علامه ی ذوالفنون استاد تمدن که دارای مدارک عالیه ی در رشته ی آمار و ریاضی از دانشگاههای معتبر دنیا نیز بوده اند، تاکنون در اختیار عموم علاقه مندان قرار نگرفته است!
«گر دست دوستان نرسد باغ را چه جرم
منعی که میرود گنه از باغبان تُست381»
«ای آشنای کوی محبت صبور باش
بیداد نیکوان همه بر آشنا رود454»
به هر حال کتاب حاضر که اکیداً به مدرسین و دانشجویان دروس «آمار و احتمال» و «روش تحقیق» توصیه میشود، اساس و چکیده ی موضوعات: 1) مفهوم استقراء و رابطه ی آن با استدلال آماری، 2) نمونهگیری، 3) احتمالات، 4) توزیعها، 5) درصدها و اعداد شاخص، و 6) همبستگی و رگرسیون را با بیانی سلیس و روان و منسجم ارائه نموده و به ظرایف آشکار و پنهان موضوعات مزبور که بعضاً در آموزشهای رسمی مغفول است، میپردازد.
امید است پروردگار علیم اعلی، نصیبی از این صدقات جاریه ی علامه ی فقید مرحوم استاد دکتر محمدحسین تمدن جهرمی ارزانی همه ی دانشمندان و دانشجویان و دانشدوستان سرزمین پرگهر ایران بزرگ بگرداند و همه ی ما را بیش از پیش متنعم الطاف بی پایانش گرداند.
«شهری متحدثان حسنت
الا متحیران خاموش
«آتش که تو میکنی محال است
کاین دیگ فرونشیند از جوش483»
[1]. کلیه اشعار از: سعدی شیرازی، مصلحالدین، کلیّات سعدی، بر اساس تصحیح محمدعلی فروغی، تهران، دوستان، 1379، ص436.