پیشگفتار
اکنون خدای مهربان را شاکریم که بالاخره کتاب مستطاب «تاریخ مختصر عقاید اقتصادی از افلاطون تا کینز» اثر زنده یاد استاد مرحوم علامه دکتر محمدحسین تمدن جهرمی، چهره ی ماندگار اقتصاد و علوم انسانی، به زیور طبع در آمد و در اختیار شما اساتید، دانش پژوهان، دانشجویان،سیاستگذاران و علاقمندان گرامی قرار گرفت.
این کتاب از جمله ی آثاری است که به خاطر در دسترس بودن دستنوشته های استاد، بیش از نود و چند درصد آن عیناً بر اساس مکتوبات موجود تنظیم و نهایی گردید که در بخش ضمایم عکس برخی از صفحات آن آورده شده است. همچنین عنوان دقیق کتاب توسط نویسنده ی فقید نامگذاری شده و از سوی ایشان نامزد چاپ در قالب کتاب بوده است، هرچند بی وفایی زمانه این اجازه را نداد تا در طول حیاتشان این مهم انجام گیرد و کتاب عرضه عام بیابد.
البته جزوه ی تاریخ عقاید اقتصادی استاد تمدن، پیشتر و از سالهای 1362-1363 به بعد، در قالب درسنامه ای با خط دانشجویان در اختیار جستجوگران علم قرار داشت، هرچند که کپیهای پی در پی و دستنویسهای دانشجویان، اشکالاتی را موجب شده بود که الحمدلله اینک به برکت وجود اصل دستنویس استاد و ویرایش صورتگرفته، آن اشکالات به کلی برطرف گردید و نسخه ی اصیل آن در قالب کتاب حاضر منتشر شده است.
به علاوه لازم به ذکر است که برگه های کتاب دستنویس را که آن مرحوم در آخرین دیدارها، خودشان تحویل اینجانب دادند دارای دو مقدمه با شباهت حداکثری بود که پس از بررسیها و تطبیقهای صورتگرفته نسخه ی جدیدتر آن که در جزوهی منتشر شده نیز آمده بود، در این کتاب مورد استفاده قرار گرفت. همچنین تا اواخر صفحه ی152 کتاب حاضر، یعنی اواخر بحث سنّت مارکسیسم، دستنویس استاد موجود بود و به طور کامل مبنای کار قرار گرفت و بقیه ی آن (حدود 15 صفحه ی پایانی) بر اساس جزوهی درسی که در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در سالهای گوناگون میان اساتید و دانشجویان دست به دست میشد و بر جلد آن عبارت سال تحصیلی 1362-1363 مندرج بود، تنظیم گردیده است. لازم به یادآوری است که چند صفحه ای از مباحث مربوط به موضوع سوسیالیسم، ذیل درسنامه ی نظامهای اقتصادی نیز تدریس میشد که طبیعتاً در کتاب نظامهای اقتصادی هم آورده شد.
در خصوص سطح ویرایش صورتگرفته در کتاب لازم به یادآوری است که بر اساس سیاق گذشته و آن مقدار ویرایش محدودی که استاد پذیرفته بودند، مثل جداسازی واژگان، استفاده از برخی معادلهای فارسی و … اقدام به ویرایش گردید. همچنین در برخی مواردِ محدود با هدف روانسازی متن کتاب، کلماتی توسط اینجانب در داخل کروشه اضافه شده است که امیدوارم به هدف مورد نظر کمک کرده باشد. بیتردید به رغم دقتها و کوششهای صورتگرفته و مقابله خوانیهای انجامشده احتمال دارد بعضاً اشکال تایپی وجود داشته باشد که مسئولیت آن متوجه اینجانب میباشد که انشاالله با یادآوری خوانندگان عزیز، در چاپهای بعدی برطرف خواهد شد.
در انتها بیان این نکته برای اهل دقت خالی از فایده نیست که برگه های دستنویس کتاب عموماً بر روی سربرگهایی متعلق به دانشگاه تهران است که بعضاً مزین با آرم جمهوری اسلامی میباشد. این موضوع به لحاظ زمانی احتمالاً گویای تحریر این تک نگاشت در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تا قبل از بازگشایی دانشگاهها در سال 1362 میباشد. به عبارت دیگر اگر این برداشت درست باشد، یعنی ناآرامیهای صدر انقلاب که منجر به تعطیلی موقت دانشگاهها شد، کوچکترین خللی به عزم جزم ایشان در تخصیص عمر پر برکت خویش به دانشپژوهی و تولید و توزیع دانش وارد نیاورد.
بر این اساس از درگاه خداوند مهربان استدعا داریم که این کتاب نیز میراثی نیکو از آن استاد متخلق محسوب شود و ایشان را بیش از پیش غریق نعمات بیپایانش گرداند. امید است این کمترین قدمی که در راه احقاق حقوق استاد بر شاگرد برداشته میشود، روح آن دانشمند فرید و فقید را شاد نماید.